THUẾ QUAN CỦA TỔNG THỐNG TRUMP: GÓC NHÌN TỪ DOANH NGHIỆP VIỆT NAM TRONG CƠN SÓNG GIÓ TOÀN CẦU

Kể từ khi Tổng thống Donald Trump khởi xướng cuộc chiến thương mại toàn cầu với chính sách “Nước Mỹ trên hết” (America First), hàng loạt sắc thuế được áp đặt lên hàng hóa nhập khẩu từ nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Những biến động này không chỉ làm đảo lộn trật tự thương mại quốc tế mà còn tạo ra sức ép lớn lên các doanh nghiệp trong nước – những người đang phải gồng mình chèo lái con thuyền kinh doanh giữa đại dương đầy sóng dữ.

1. Tác động dây chuyền đến nền kinh tế Việt Nam

Chính sách thuế của Mỹ hướng tới việc thu hẹp thâm hụt thương mại, bảo hộ sản xuất trong nước, song lại kéo theo hệ lụy cho chuỗi cung ứng toàn cầu. Việt Nam – một trong những mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng châu Á, đã và đang chịu ảnh hưởng từ hai phía:

• Gián tiếp qua việc bị vạ lây từ các biện pháp trừng phạt đối với Trung Quốc – khi hàng hóa Trung Quốc tìm cách “lách thuế” bằng đường Việt Nam, khiến Việt Nam có nguy cơ bị áp thuế cao hơn.
• Trực tiếp thông qua các biện pháp điều tra chống bán phá giá và áp thuế nhập khẩu từ Mỹ đối với các mặt hàng thép, gỗ, dệt may… từ Việt Nam.

Hệ quả là nhiều doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam – vốn phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ – rơi vào tình trạng “đứng hình” vì đơn hàng giảm sút, chi phí tăng cao do phải điều chỉnh quy trình sản xuất, thay đổi chuỗi cung ứng để chứng minh nguồn gốc xuất xứ.

2. Doanh nghiệp trong nước: Loay hoay giữa ba mặt trận

Các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là trong ngành công nghiệp nặng như thép, cơ khí chế tạo và dệt may, đang đối diện với ba thách thức lớn:

• Chi phí sản xuất gia tăng: Việc thay đổi nguồn nguyên liệu, đầu tư vào hệ thống truy xuất nguồn gốc, và chứng minh xuất xứ hàng hóa khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa không đủ năng lực tài chính để thích ứng.
• Mất thị phần: Một số doanh nghiệp đã mất đơn hàng vào tay các nước không bị Mỹ áp thuế, trong khi những hợp đồng mới trở nên khắt khe và đòi hỏi cao hơn.
• Tâm lý thị trường bất ổn: Các nhà đầu tư, đặc biệt là đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), trở nên thận trọng hơn, ảnh hưởng đến dòng vốn và cơ hội mở rộng sản xuất của doanh nghiệp nội địa.

3. Một số doanh nghiệp chọn “xoay trục” khôn ngoan

Trong bức tranh ảm đạm, vẫn có những doanh nghiệp tìm thấy lối ra bằng cách “xoay trục” chiến lược:

• Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu sang châu Âu, Đông Nam Á và Nhật Bản – những nơi có các hiệp định thương mại tự do (FTA) với Việt Nam.
• Chuyển đổi số và đầu tư vào công nghệ cao để nâng cao giá trị sản phẩm và giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ.
• Tăng cường liên kết nội địa để hình thành các chuỗi cung ứng khép kín, giảm thiểu rủi ro từ bên ngoài.

KẾT LUẬN:
Chính sách thuế quan của Tổng thống Trump không chỉ là một phép thử cho quan hệ thương mại quốc tế mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh cho doanh nghiệp Việt Nam về sự phụ thuộc thị trường. Trong nguy có cơ, và những doanh nghiệp biết thích ứng, đổi mới và nâng cao giá trị thực sự của mình sẽ là những người trụ vững qua giông bão.

"Chúng tôi từng nghĩ xuất khẩu sang Mỹ là đích đến, giờ mới hiểu đó chỉ là một chặng đường – điều quan trọng là phải đi bằng đôi chân vững chắc của chính mình." – CEO một doanh nghiệp cơ khí tại Bình Dương chia sẻ.